سابقه و هدف: دراین تحقیق تأثیرعصاره آبی-الکلی دانه گشنیز برمیزان هورمون‌های هیپوفیز-تخمدان و فعالیت تولیدمثلی و نقش احتمالی آن در ناباروری در موش صحرایی ماده نابالغ(Rat) بررسی شد.
روش بررسی: در این تحقیق تجربی، 64 سر موش صحرایی ماده نابالغ از نژاد ویستار به 4 گروه 16تایی شامل گروه‌های کنترل، شاهد و تجربی دریافت کننده mg/kg150 و mg/kg300 عصاره آبی-الکلی دانه گشنیز، تقسیم شدند. به طور تصادفی، 32 سر در روز 28 و 32 سر در روز 56 آزمایش شدند. تجویز عصاره به صورت خوراکی بود. پایان روز 28 و 56 خون‌گیری از قلب انجام گرفت و غلظت سرمی هورمون‌های‌ LH،FSH، استروژن و پروژسترون با روش رادیوایمونواسی(RIA) اندازه گیری شد. نتایج با آزمون‌های آماری ANOVA و Tukey در سطح معنی‌دار 05/0>P تحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین غلظت هورمون‌هایLH و استروژن در گروه تجربی دریافت کننده عصاره با دوز mg/kg300 پس از 28 روز و گروه‌های تجربی دریافت کننده (mg/kg)300 و 150 عصاره آبی-الکلی دانه گشنیز پس از 56 روز کاهش معنی‌داری نسبت به گروه‌ کنترل نشان داد. غلظت هورمونFSH در گروه‌های تجربی دریافت کننده عصاره با دوز mg/kg300 و همچنین میانگین غلظت هورمون پروژسترون در گروه‌های تجربی دریافت کننده ( (mg/kg 300 و 150 عصاره بعد از 28 و 56 روز،کاهش معنی‌داری نسبت به گروه‌ کنترل نشان داد.
نتیجه‌گیری: براساس مطالعات سایر محققان، گشنیز دارای ترکیبات فلاونوئیدی و کومارینی می‌باشد. احتمالاً این ترکیبات بر کاهش گنادوتروپین ‌ها و عملکرد برخی از آنزیم‌ها در مسیر سنتز استروئید تأثیر می‌گذارد و باعث کاهش ترشح استروژن و پروژسترون می-شود.