|
RNAهای حلقوی: ویژگی‌ها،کارکردها و ارتباط آنها با بیماریها به ویژه سرطان
|
محمدرضا نوری دلوئی    1، سیما عمادی اله یاری2 |
1- دکتری ژنتیک مولکولی پزشکی، گروه ژنتیک پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران ، nooridaloii@sina.tums.ac.ir
2- دانشجوی کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی، گروه ژنتیک پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران |
|
|
چکیده: (13385 مشاهده) |
| در اوایل سال 2012 دنیای علم شاهد یک کشف جذاب به نام RNAهای حلقوی (circular RNA) به عنوان یک محصول رونویسی شده از هزاران ژن در موش و انسان بود. این RNAهای حلقوی اخیرا به عنوان گروهی از RNAهای کد کننده در گروه مستقلی قرار گرفتهاند که تفاوت چشمگیر آنها با دیگر RNAها خطی نبودن آنهاست که در آن، دو انتها با اتصال کوالانسی به هم متصل شده و ساختاری حلقه ای شکل را ایجاد میکنند. این مولکولها در تنظیم بیان ژنها در پستانداران ایفای نقش میکنند و هم چنین بر خلاف سایر RNAها بسیار پایدارند. این دسته از RNAها به صورت کاملا متفاوتی به وسیله سازوکاری به نام پیرایش برگشتی (Back splicing) ایجاد میشوند. در این سازوکار در یک مولکول RNA، اگزونها و یا اینترونهای کمندی شکل در دو انتهای ʹ3 و ʹ5 با پیوند کوالانسی به هم متصل میشوند و ساختارهای حلقوی ایجاد میکنند که برخلاف دیگر RNAهای معمول در سیتوپلاسم بسیار پایدارند.RNA های حلقوی به عنوان mRNA sponge عمل کرده و با اتصال به پروتئین های مرتبط با RNA، مجموعه ای متشکل از RNA و پروتئین را شکل میدهند که در تنظیم رونویسی شرکت میکنند. این موضوع پیشنهاد کننده این مطلب است که این دسته از RNAها تنظیم بیان ژن را در سطح رونویسی و پس از آن به وسیله واکنش با miRNA ها انجام میدهند. در واقع آن دسته از RNAهای حلقوی که در تنظیم کارکرد miRNAها نقش دارند در آغاز و پیشرفت سرطان نیز واجد کارکرد هستند. در بافتهای توموری در مقایسه با بافتهای طبیعی، RNAهای حلقوی دچار کاهش بیان میشود و این امر ممکن است به دلایل رخداد خطا در سازوکار پیرایش برگشتی، تخریب آنها به وسیله miRNAهای تنظیم نشده و یا افزایش تکثیر سلولی باشد. RNAهای حلقوی اخیرا در مطالعات اگزوزوم و در جابجایی کروموزومها در سرطان ها نیز شناسایی شدهاند و مشخص شده است که الحاق نادرست و ناهنجار این دسته از RNAها با مقاومت دارویی ارتباط دارد. با وجود اینکه تصور بر این است که RNAهای حلقوی غیر کد کنندهاند، اما شماری از آنها به پروتئینهای کارکردی ترجمه میشوند. تاکنون ناشناختههای فراوانی در زمینه RNAهای حلقوی و سازوکار تنظیم بیان ژنها توسط آنها وجود دارد، اما شواهد فزایندهای ما را متقاعد میکند که به زودی از آنها به عنوان بیومارکرهایی جهت تشخیص بیماریها و اهداف درمانی در سرطانها استفاده خواهد شد. |
|
| واژه‌های کلیدی: ncRNA، circRNA، سرطان، تشخیص، پیش آگهی |
|
|
متن کامل [PDF 425 kb]
(5574 دریافت)
|
نيمه آزمايشي : مروري |
موضوع مقاله:
ژنتيك
دریافت: 1398/1/27 | پذیرش: 1398/3/9 | انتشار: 1398/7/6
|
|
|
|
|
|
