1- گروه ژنتیک پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران ، nooridaloii@tums.ac.ir 2- ژنتیک مولکولی دانشگاه علوم پزشکی تهران
چکیده: (7539 مشاهده)
اصلاح هدفمند ژنومی با استفاده از نوکلئازهای هدایت شونده توسط RNA روشی سریع، آسان و پربازده است که نه تنها امکان دستکاری و تغییر ژنها و مطالعات کارکردی را برای پژوهشگران فراهم نموده است، بلکه آگاهی آنها را در رابطه با اساس مولکولی بیماریها و ابداع روشهای درمانی نوین و هدفمند افزایش داده است. تاکنون فنون متفاوتی با عنوان قیچیهای مولکولی با قابلیت ویرایش هدفمند ژنوم شاملZFN ،TALEN وCRISPR/Cas9 ایجاد شده است. در واقع CRISPR/Cas9، سیستم ایمنی باکتریها در برابر ویروسها است که در آن نوکلئاز Cas9 توسط یک RNAی راهنمای تک رشته به توالیهای مکمل هدف متصل شده و تغییراتی را اِعمال میکند. پیشرفتهای حاصل شده در انتقال، ترمیم و پیدایش راهکارهای ویژه موجب ابداع ردههای متفاوت CRISPR/Cas9 شده است. از آنجایی که این ابزار تنومند، قادر به اصلاح مستقیم جهشهای عامل بیماری است، توانایی آن در درمان اختلالات ژنتیکی مورد توجه فوق العادهی پژوهشگران قرار گرفته است. با توجه به موارد گزارش شده از هدفگیریهای غیر اختصاصی پروتئین Cas9، تمرکز بسیاری از پژوهشها بر روی ارتقاء ویژگیهای Cas9 قرار گرفته است. در این راستا پیشرفتهای چشمگیر در انتخاب RNA راهنما، آنزیمهای جدید و روشهای شناسایی هدفگیریهای نابجا را میتوان نام برد. در این مقاله مروری، تاریخچه و جنبههای متفاوت سیستم CRISPR/Cas9 مانند دقت در هدفگیری ژنوم، انتقال سیستم و کنترل آن بر روی رخدادهای ترمیمی همراه با کاربردهای آن در پژوهشهای آتی زیست شناسی و درمانهای نوین بیماریها مورد بررسی و بحث قرار گرفته است.
Noori-Daloii M R, Kavoosi S, Rahimi Rad N. CRISPR/Cas9: high throughput genome editing molecular tool . MEDICAL SCIENCES 2017; 27 (4) :223-236 URL: http://tmuj.iautmu.ac.ir/article-1-1323-fa.html
نوری دلویی محمدرضا، کاوسی سعیده، رحیمی راد نازنین. CRISPR/Cas9: ابزار قدرتمند مولکولی برای ویرایش ژنوم . فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران. 1396; 27 (4) :223-236