سابقه و هدف: نشان داده شده است که اجزای تشکیل دهنده جیره غذایی و نوع اسیدهای چرب غیر اشباع آن می‌تواند موجب افزایش اسپرماتوژنز و بهبود کیفیت اسپرماتوزوئید در حیوانات و پرندگان گردد. در این تحقیق، ارتباط بین میزان تستوسترون، اندیس-های آناتومیک و هیستومورفومتریک بیضه با مقادیر سرمی لیپید و لیپوپروتئین در موش سوری ارزیابی گردید.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی، به منظور بررسی ارتباط بین میزان تستوسترون، اندیس‌های آناتومیک و هیستومورفومتریک بیضه با مقادیر سرمی لیپید و لیپوپروتئین، 60 سر موش سوری نر بالغ سالم با سن تقریبا یکسان به طور تصادفی انتخاب شد. برای اندازه گیری غلظت سرمی تستوسترون، لیپید و لیپوپروتئین، پس از آسان کشی حیوانات، نمونه خون از طریق پونکسیون قلب اخذ شد. کلسترول و تری‌گلیسرید تام به روش آنزیمی، لیپوپروتئین‌ها به روش رسوب‌دهی و میزان تستوسترون به روش رادیوایمونواسی اندازه گیری شد. اندیس‌های آناتومیک شامل وزن، محیط اسکروتوم، طول و عرض بیضه اندازه‌گیری شد. جهت بررسی هیستومورفومتریک، مقاطع پارافینی 5 میکرونی تهیه و با روش هماتوکسیلین-ائوزین رنگ آمیزی شد. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شد.
یافته‌ها: از بین لیپیدها و لیپوپروتئین‌های مختلف تنها میزان سرمی HDL-c با قطر سلول‌های لیدیگ بیضه، قطر لوله‌های اسپرم ساز، ارتفاع اپیتلیوم زایا، محیط اسکروتوم و همچنین مقادیر تستوسترون همبستگی مثبت داشت. مقادیر سرمی تری‌گلیسرید و VLDL-c با قطر سلول‌های لیدیگ بیضه و میزان ارتفاع اپیتلیوم زایای بیضه همبستگی منفی داشت. همچنین مقادیر سرمی تری گلیسرید با وزن بیضه همبستگی مثبت نشان داد.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه می‌توان اظهار کرد اندیس‌های آناتومیک و هیستومورفومتریک بیضه با مقادیر سرمی HDL-c رابطه مثبت، اما با سطح سرمی تری گلیسرید و VLDL-c رابطه منفی دارند.