سابقه و هدف: ریشه کن سازی فقر و کاهش مرگ و میر کودکان در اهداف توسعه هزاره بدون مداخلات کم هزینه و اثر بخش بهداشتی و تغذیه ای قابل دستیابی نخواهد بود. در نظام بهداشتی ایران مراقبت از کودکان به شکل فعال بویژه در خانه های بهداشت از حدود سه دهه پیش انجام می گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی مراقبت از کودکان (بهبود وضعیت سلامت کودکان، عملکرد کارکنان در انجام مراقبت و بهبود پشتیبانی و حمایت نظام شبکه) در این طرح بود. روش بررسی: مطالعه از نوع مقطعی بود که با استناد به داده های موجود انجام شد. در این مطالعه 1500 کودک از شهرستانهای تبریز و زنجان با همان تعداد کودک (خواهر و برادر خود) انتخاب شدند و اطلاعات مربوط به دو کودک یک خانواده در خلال سالهای 1382-1374با هم مقایسه شدند. یافته ها: مقایسه وزن و قد کودکان آخر و ماقبل آخر در این مطالعه نشان دهنده افزایش وزن و قد کودکان آخر می باشد. عملکرد بهورزان در رسم منحنی رشد، توصیه و گسترش تغذیه با شیر مادر و شیردهی انحصاری و شروع به موقع غذای کمکی نیز تا حدودی بهبود یافته است. عملکرد نظام بهداشتی در تدارک اقلام مورد نیاز نیز بهبود یافته است. نتیجه گیری: بازنگری در نحوه پایش و ارزشیابی خدمات ارایه شده و تدوین دستورالعملهایی برای ثبت مستندات در پرونده خانوار و حفظ و نگهداری آنها باید مورد توجه دقیق قرار گیرد. به علاوه توصیه می شود مراقبتهای بهداشتی از کودکان با مشارکت کامل تیم سلامت (پزشک - بهورز) در کنار مادر اجرا گردند.
Jabbari Beyrami H, Fakhshian F, Vahidi R. Effectiveness of child health services in Iran Health System (East Azarbayjan and Zanjan Proviances). MEDICAL SCIENCES 2007; 17 (1) :17-22 URL: http://tmuj.iautmu.ac.ir/article-1-89-fa.html
جباری بیرامی حسین، بخشیان فریبا، وحیدی رضاقلی. بررسی اثربخشی مراقبتهای بهداشتی از کودکان زیر 5 سال در نظام سلامت کشور در استانهای آذربایجان شرقی و زنجان. فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران. 1386; 17 (1) :17-22