سابقه و هدف: هسته دوشکلی جنسی (SDN =Sexual dimorphic nucleus) دسته یا خوشه ای از سلول ها در ناحیه پری اپتیک هیپوتالاموس است که در تمایز جنسی مغز انسان و دیگر پستانداران نقش کلیدی ایفاء می کند. استرس های مختلف می توانند بر هسته های هیپوتالاموس اثر بگذارند. در این مطالعه، اثر استرس ارتعاش بر روی سیستم آندوکرینی و SDN بررسی شد.
روش بررسی: در این پژوهش تجربی، از رت های نر 15 روزه نژاد ویستار استفاده شد که در 3 گروه شاهد، گروه تجربی 1 و گروه تجربی 2 تقسیم شدند. گروه های تجربی1 و 2 روزانه 15 دقیقه، به مدت 3 هفته به ترتیب تحت ارتعاش با فرکانس 350 mot/min و 500 mot/min با دستگاه شیکر قرار گرفتند. درپایان دوره، خون گیری از قلب جهت سنجش های هورمونی انجام گرفت. برای مطالعه بافتی هیپوتالاموس، مغز رت ها خارج شد و از ناحیه هیپوتالاموس (دو طرف بطن سوم) برش های 14 میکرونی تهیه شد.
یافته ها: سطح هورمون کورتیزول افزایش معنی داری در گروه تجربی 1 (05/0>p) و گروه تجربی 2 (001/0>p)، هورمون تستوسترون کاهش معنی داری در گروه تجربی 2 (01/0>p)، هورمون پروژسترون افزایش معنی داری در گروه تجربی 2 (01/0>p) داشت. استرادیول نیز در گروه های تجربی کاهش داشت که این کاهش معنی دار نبود. در مشاهدات میکروسکوپی، کاهش چشمگیری در تعداد و تراکم هسته های هیپوتالاموسی سوپراکیاسماتیک و پری اپتیک میانی در حیوانات تحت استرس ارتعاش مشاهده شد. نتیجه گیری: استرس ارتعاش با ایجاد اختلال در عملکرد محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال (HPA) می تواند باعث کاهش شکل گیری نورون های هیپوتالاموسی یا تخریب این نورون ها شود که می تواند منجر به رفتارهای گرایش به هم جنس شود.
Parichehr Yaghmaei, Kazem Parivar, Homa Mohseni Kouchesfahani, Afshin Pirnia. Effect of vibration stress on the sexually dimorphic nucleus (SDN) of hypothalamus of immature male Wistar rat. MEDICAL SCIENCES 2010; 20 (2) :83-89 URL: http://tmuj.iautmu.ac.ir/article-1-291-fa.html
پریچهر یغمایی ، کاظم پریور ، هما محسنی کوچصفهانی ، افشـین پـیرنیـا . بررسی تاثیر استرس ارتعاش برهسته های دوشکلی جنسی (SDN) هیپوتالاموس در رت نر نابالغ نژاد ویستار. فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران. 1389; 20 (2) :83-89